VERGİ SİRKÜLERİ
NO: 2014/57
KONU: 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu
Hatırlanacağı üzere, 11 Nisan 2013 tarihli ve 28615 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile yabancıların Türkiye'ye girişleri, Türkiye'de kalışları ve Türkiye'den çıkışları ile Türkiye'den koruma talep eden yabancılara sağlanacak korumanın kapsamına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları ve İçişleri Bakanlığına bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını ilişkin yeni bir düzenleme yapılmıştır.
İlgili hükümler Kanunun Resmi Gazete ‘de yayımı tarihinden bir yıl sonra, yani 11 Nisan 2014 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Söz konusu yeni düzenlemelere ilişkin önemli açıklamalar bu sirkülerimizin konusunu oluşturmaktadır.
1. Yürürlük Tarihi
11 Nisan 2014.
2. Amaç
Bu Kanunun amacı; yabancıların Türkiye’ye girişleri, Türkiye’de kalışları ve Türkiye’den çıkışları ile Türkiye’den koruma talep eden yabancılara sağlanacak korumanın kapsamına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları ve İçişleri Bakanlığına bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını düzenlemektir.
3. Kapsam
Bu Kanun, yabancılarla ilgili iş ve işlemleri; sınırlarda, sınır kapılarında ya da Türkiye içinde yabancıların münferit koruma talepleri üzerine sağlanacak uluslararası korumayı, ayrılmaya zorlandıkları ülkeye geri dönemeyen ve kitlesel olarak Türkiye’ye gelen yabancılara acil olarak sağlanacak geçici korumayı, Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını kapsar.
4. Geri Gönderme Yasağı
Bu Kanun kapsamındaki hiç kimse, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulacağı veya ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri dolayısıyla hayatının veya hürriyetinin tehdit altında bulunacağı bir yere gönderilemez.
5. Türkiye’ye Giriş Yasağı
Türkiye’ye giriş yasağının süresi en fazla beş yıldır. Ancak, kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından ciddi tehdit bulunması hâlinde bu süre Genel Müdürlükçe en fazla on yıl daha artırılabilir.
6. Vize
Yeni düzenleme 2012 yılından bu yana uygulanan vize uygulamasına paralel olarak düzenlenmiştir.
“Türkiye’ye girişte uygulanan vizeler, 180 gün içerisinde maksimum 90 gün kalışa izin veren çoklu kalış vizeleridir. 31 Ocak 2012 tarihine kadar, bu vizelerle Türkiye’ye giriş yapan yabancılar 90 günlük vize süresinin dolmasına müteakip Türkiye’yi terk edip, Türkiye’ye hemen akabinde tekrar bir başka 90 günlük süre için giriş yapabilmekteydiler. 1 Şubat 2012 itibariyle ise; eğer bir yabancı Türkiye’de 90 günden fazla kalmak istiyorsa; Türkiye’ye gelmeden ülkesinde bulunan T.C. temsilciliğinden ya daha uzun süreli kalışına izin veren vize temin etmeli veya Türkiye’de bulunan Emniyet makamlarından 90 günlük vize süresi sona ermeden ikamet izni temin etmelidir. 90 günlük vize süre sınırını aşan yabancı, idari para cezası ile karşılaşabilmekle birlikte, sınır dışı edilebilir ve Türkiye’ye giriş yasağı ile karşı karşıya kalabilir.
7. Elektronik Vize
Dışişleri Bakanlığı internet üzerinden e-vize temini konusunda resmi bir web portalı yayımlamıştır. E-vize uygulaması sadece turist ve ticari amaçlı vizeleri kapsamaktadır ve başvuru sahibi güvenli bir şekilde ödemesini portal üzerinden yapabilmektedir. Resmi web sitesi: https://www.evisa.gov.tr/en/
8. Türkiye Sınır Kapılarında Verilen Vizeler
Vize almadan sınır kapılarına gelen yabancılara, süresi içinde Türkiye’den ayrılacaklarını belgelemeleri hâlinde, sınır kapılarında istisnai olarak vize verilebilir. Bakanlar Kurulunca farklı bir süre belirlenmediği sürece, bu vize Türkiye’de en fazla on beş gün kalma hakkı sağlar.
9. Transit Vizeler
Türkiye’den transit geçecek yabancılara, havalimanı transit vizesi şartı getirilebilir. Havalimanı transit vizeleri, en fazla altı ay içinde kullanılmak üzere konsolosluklar tarafından verilir.
10. İkamet İzni
Türkiye’de, vizenin veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancıların ikamet izni almaları zorunludur. İkamet izni, altı ay içinde kullanılmaya başlanmadığında geçerliliğini kaybeder.
11. İkamet İzni Başvurusu
İkamet izni başvurusu, yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki konsolosluklara yapılır. İkamet izni için başvuracak yabancılarda, talep ettikleri ikamet izni süresinden altmış gün daha uzun süreli pasaport ya da pasaport yerine geçen belgeye sahip olmaları şartı aranır ve başvurular en geç doksan gün içinde sonuçlandırılır.
12. Türkiye İçinden Yapılabilecek İkamet İzni Başvuruları
İkamet izni başvuruları, aşağıdaki hâllerde istisnai olarak valiliklere de yapılabilir:
-
Adli veya idari makamların kararlarında veya taleplerinde,
-
Yabancının Türkiye’den ayrılmasının makul veya mümkün olmadığı durumlarda,
-
Uzun dönem ikamet izinlerinde,
-
Öğrenci ikamet izinlerinde,
-
İnsani ikamet izinlerinde,
-
İnsan ticareti mağduru ikamet izinlerinde,
-
Aile ikamet izninden kısa dönem ikamet iznine geçişlerde,
-
Türkiye’de ikamet izni bulunan anne veya babanın Türkiye’de doğan çocukları için yapacağı başvurularda,
-
Geçerli ikamet izninin verilmesine esas olan gerekçenin sona ermesi veya değişikliğe uğramasından dolayı yeni kalış amacına uygun ikamet izni almak üzere yapılacak başvurularda,
-
20 nci maddenin ikinci fıkrası kapsamında yapılacak ikamet izni başvurularında,
-
Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlayanların, kısa dönem ikamet iznine geçişlerinde.
13. İkamet İzinlerinin Uzatılması
İkamet izinleri valiliklerce uzatılabilir. Uzatma başvuruları, ikamet izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her koşulda ikamet izni süresi dolmadan önce valiliklere yapılır. İkamet iznini uzatma başvurusunda bulunanlara, harca tabi olmayan bir belge verilir. Bu yabancılar, ikamet izni süreleri sona ermiş olsa dahi haklarında karar verilinceye kadar bu belgeyle Türkiye’de ikamet edebilir.
14. İkamet İzinlerine İlişkin Diğer Hükümler
Konsolosluklardan ikamet ve çalışma izni alarak Türkiye’ye gelen yabancılar, giriş tarihinden itibaren en geç yirmi iş günü içinde adres kayıt sistemine kayıtlarını yaptırmak zorundadırlar.
15. İkamette Kesinti
Bir yılda toplam altı ayı geçen veya son beş yıl içinde toplam bir yılı aşan Türkiye dışında kalışlar ikamette kesinti sayılır.
16. Kısa Dönem İkamet İzni
Aşağıda belirtilen yabancılara kısa dönem ikamet izni verilebilir:
-
Bilimsel araştırma amacıyla gelecekler,
-
Türkiye’de taşınmaz malı bulunanlar,
-
Ticari bağlantı veya iş kuracaklar,
-
Hizmet içi eğitim programlarına katılacaklar,
-
Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar ya da öğrenci değişim programları çerçevesinde eğitim veya benzeri amaçlarla gelecekler,
-
Turizm amaçlı kalacaklar,
-
Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşımamak kaydıyla tedavi görecekler,
-
Adli veya idari makamların talep veya kararına bağlı olarak Türkiye’de kalması gerekenler,
-
Aile ikamet izninden kısa dönem ikamet iznine geçenler,
-
Türkçe öğrenme kurslarına katılacaklar,
-
Kamu kurumları aracılığıyla Türkiye’de eğitim, araştırma, staj ve kurslara katılacaklar,
-
Türkiye’de yükseköğrenimini tamamlayanlardan mezuniyet tarihinden itibaren altı ay içinde müracaat edenler
Kısa dönem ikamet izni, her defasında en fazla birer yıllık sürelerle verilir.
Şayet yabancı şahıs son bir yıl içinde toplamda yüz yirmi günden fazla süreyle yurt dışında kalır ise, kısa dönem ikamet izni iptal edilir.
17. Uzun Dönem İkamet İzni
Türkiye’de kesintisiz en az sekiz yıl ikamet izniyle kalmış olan ya da Göç Politikaları Kurulunun belirlediği şartlara uyan yabancılara, Bakanlığın onayıyla valilikler tarafından süresiz ikamet izni verilir.
Uzun dönem ikamet iznine sahip yabancılar, aşağıdaki haklar hariç Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanırlar:
Yabancının sağlık, eğitim ve ülkesindeki zorunlu kamu hizmeti dışında bir nedenle kesintisiz bir yıldan fazla süreyle Türkiye dışında bulunması hallerinde uzun dönem ikamet izni iptal edilir.
18. Türkiye’den Sınır Dışı Etme
Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır. Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir. Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Aşağıda sayılan yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınır:
-
Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar
-
Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler
-
İkamet izinleri iptal edilenler,
-
İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler
-
Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler
-
Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler
-
İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar
Sınır dışı etme kararı alınanlara, sınır dışı etme kararında belirtilmek kaydıyla, Türkiye’yi terk edebilmeleri için on beş günden az olmamak üzere otuz güne kadar süre tanınır. Ancak, kaçma ve kaybolma riski bulunanlara, yasal giriş veya yasal çıkış kurallarını ihlal edenlere, sahte belge kullananlara, asılsız belgelerle ikamet izni almaya çalışanlara veya aldığı tespit edilenlere, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlara bu süre tanınmaz.
Yukarıda yapılan açıklamalara ek olarak yeni Kanunun uygulanması yönünde çeşitli açıklamaların yer alacağı bir Genel Tebliğin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından en kısa sürede yayımlanacağını beklemekteyiz. Bu tebliğ işverenler ve yabancıların kanadında oluşabilecek belirsizliklerin çözüme bağlanmasını kolaylaştıracaktır.
Söz konusu Kanuna aşağıdaki bağlantı yoluyla ulaşabilirsiniz.
6458 Sayılı Kanun
Saygılarımızla,
Deloitte Türkiye
Sirkülerlerimizde yer alan bilgiler belli bir konunun veya konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi vermek ve yorum yapmak amacını taşımaktadır. Bu sirkülerler ile amacımız muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü profesyonel bağlamda tavsiye veya hizmet sunmak değildir. Bilgileri kişisel finansal veya ticari kararlarınızda yegane dayanak olarak kullanmaktan ziyade, konusuna hakim profesyonel bir danışmana başvurmanız tavsiye edilir. Bu sirkülerler ve içeriğindeki bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır; "DRT Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim A.Ş." ve İngiltere mevzuatına gore kurulmuş olan “Deloitte Touche Tohmatsu Limited” ve onun üye firmaları ve bunların iştirakleri ve filyalleri (bundan böyle ayrı ayrı veya birlikte "Deloitte"), bunlarla ilgili sarih veya zımni bir beyan ve garantide bulunmamaktadır. "Deloitte", söz konusu sirkülerlerin ve içeriğindeki bilgilerin hata içermediğine veya belirli performans ve kalite kriterlerini karşıladığına dair bir güvence vermemektedir. Sirkülerleri ve içeriğindeki bilgileri kullanımınız sonucunda ortaya çıkabilecek her türlü risk tarafınıza aittir ve bu kullanımdan kaynaklanan her türlü zarara dair risk ve sorumluluk tamamen tarafınızca üstlenilmektedir. "Deloitte", söz konusu kullanımdan dolayı, (ihmalkarlık kaynaklı olanlar da dahil olmak üzere) sözleşmesel bir dava, kanun veya haksız fiilden doğan her türlü özel, dolaylı veya arızi zararlardan ve cezai tazminattan dolayı sorumlu tutulamaz.